کد مطلب:4609 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:34

گنجینه پرسمان » اجتماعي و فرهنگي

آيا فهم يك متن عين فهميدن مقصود صاحب آن متن است ؟ و عناصر مفاهمه كدامند؟

در نگاه دانشمندان مسلمان با توجه به مبناهايي كه در ساختار زبان اتخاذكرده اند، فهم يك متن يا يك كلام ، آن است كه مخاطب به مراد ومقصود نويسنده يا گوينده برسد و اگر چنين نباشد، فهم او نادرست ودر واقع نافهم خواهد بود .در نظر انديشمندان مسلمان در فرآيندمفاهمه پنج عنصر وجود دارد : 1- مفاهيم : مفاهيم در ذهن متكلم ومخاطب پيش از وضع و استعمال و دلالت وجود دارد .2- الفاظ : الفاظ صرفاً صداهايي هستند كه به شكل خاصي ايجاد مي شوند وابزار بياني براي ايجاد معاني در ذهن مخاطب مي باشند .3- وضع : وضع عاملي است كه لفظ و معنا را به يكديگر مرتبط مي كند و كاراستعمال و دلالت را سامان مي بخشد .4- استعمال : متكلم با توجه به وضع و ارتباط لفظ و معنا، ابتدا معنا را در ذهن خويش تصور مي كند وسپس لفظ را در آن معنا به كار مي گيرد .اين كاربرد لفظ در يك معنا را -از آن جهت كه قابليت دلالت بر آن معنا دارد - ( ( استعمال ) ) مي گويند.5- دلالت : مخاطب با توجه به وضع و ارتباط ( ( لفظ ) ) و معنا، ابتدا لفظرا مي شنود و سپس معنا را در ذهن خويش تصور مي كند .اين انتقال ازلفظ به معنا را ( ( دلالت ) ) گويند .به نظر دانشمندان مسلمان ، در علم اصول ارتباط صحيح ميان متكلم و مخاطب ، صاحب متن و خواننده متن و در يك كلام تحقق مفاهمه ، در گرو استعمال صحيح از ناحيه متكلم و فهم درست از ناحيه مخاطب مي باشد .بر اين اساس ، فهم درست يا نادرست با مراد متكلم سنجيده مي شود .اگر مخاطب به مقصود گوينده يا صاحب متن رسيده باشد، فهم درست و مطابق باواقع حاصل شده است و اگر مخاطب به مراد گوينده و صاحب متن نرسيده باشد، فهم او نادرست و مطابق با واقع نخواهد بود .به بيان ديگر، در يك مفاهمه درست ، معنايي كه در ذهن مخاطب ترسيم مي شود، بايد همان معنايي باشد كه مقصود متكلم بوده است . اين حكم اساسي با عنوان يك اصل در ( ( هرمنوتيك ) ) كلاسيك ونيوكلاسيك مورد پذيرش است . بر مبناي اين اصل ، معناي نهايي يك متن ، نيت مولف و يا گوينده آن است . اگر بتوانيم نيت و قصد گوينده را تشخيص دهيم ، در حقيقت آن سخن و متن را فهميده ايم . در غيراين صورت در فهم آن متن و سخن ناكام مانده ايم . براي آشنايي بيشتر رجوع كنيد به : مباني كلامي اجتهاد، مهدي هادوي تهراني ، موسسه فرهنگي خانه خرد، چاپ اول 1377، ص 95 - 105 . بنابراين اگر ما به مقصود صاحب متن رسيده باشيم ، فهم آن متن عين مقصود صاحب آن متن خواهد بود؛ اما اگر ما به مراد صاحب متن نرسيده باشيم ،صرف فهم آن متن مقصود صاحب آن متن را براي ما كشف نخواهد كرد .علاوه بر اين كه اساساً چنين فهمي نادرست و در واقع فهم نخواهد بود.;